در سال های اخیر، عصب واگ به موضوعی جذاب، به ویژه در شبکه های اجتماعی تبدیل شده است. فیبرهای عصبی واگ که از مغز تا شکم امتداد دارند، توسط برخی از اینفلوئنسرها به عنوان کلیدی برای کاهش اضطراب، تنظیم سیستم عصبی و کمک به آرامش بدن معرفی شده‌اند.
ویدیوهای TikTok با هشتگ “#vagusnerve” بیش از 64 میلیون بار بازدید شده است و نزدیک به 70000 پست با هشتگ در اینستاگرام وجود دارد. برخی از محبوب‌ترین‌ها دارای هک‌های ساده‌ای برای «تن کردن» یا «تنظیم مجدد» عصب واگ هستند، که در آن افراد صورت خود را در حمام آب یخ فرو می‌برند یا به پشت دراز می‌کشند و کیسه‌های یخ روی سینه‌شان قرار می‌گیرد. همچنین ماساژ گردن و گوش، تمرینات چشمی و تکنیک های تنفس عمیق نیز وجود دارد.
در حال حاضر، شرکت‌های سلامتی روی این روند سرمایه‌گذاری کرده‌اند و محصولاتی مانند «روغن ماساژ واگ»، دستبندهای ارتعاشی و مه‌های بالش ارائه می‌کنند که ادعا می‌کنند اعصاب را تحریک می‌کنند، اما توسط جامعه علمی تأیید نشده‌اند.
محققانی که عصب واگ را مطالعه می کنند می گویند که تحریک آن با الکترودها می تواند به طور بالقوه به بهبود خلق و خو و کاهش علائم در افرادی که از افسردگی مقاوم به درمان رنج می برند، در کنار سایر بیماری ها کمک کند. اما آیا راه های دیگری برای فعال کردن عصب واگ وجود دارد؟ چه کسی از انجام این کار سود بیشتری می برد؟ و به هر حال عصب واگ دقیقا چیست؟ در اینجا نگاهی به آنچه تاکنون می دانیم است.
عصب واگ چیست؟
اصطلاح “عصب واگ” در واقع مخفف هزاران فیبر است. آنها به دو دسته سازماندهی شده اند که از ساقه مغز به سمت پایین از هر طرف گردن و به داخل تنه می روند و به سمت بیرون منشعب می شوند تا اندام های داخلی ما را لمس کنند. کوین جی. تریسی، جراح مغز و اعصاب و رئیس مؤسسه تحقیقات پزشکی فاینشتاین، مرکز تحقیقات نورثول هلث در نیویورک.
چیزی شبیه به درختی را تصور کنید که اندام های آن تقریباً با تمام سیستم های بدن در تعامل است. (کلمه “vagus” در لاتین به معنای “سرگردان” است.)
عصب واگ اطلاعاتی را در مورد نحوه عملکرد اندام ها دریافت می کند و همچنین اطلاعاتی را از ساقه مغز به بدن می فرستد و به کنترل هضم، ضربان قلب، صدا، خلق و خو و سیستم ایمنی کمک می کند.
به این دلایل، عصب واگ – طولانی‌ترین عصب از 12 عصب جمجمه‌ای – گاهی اوقات به عنوان “بزرگراه اطلاعات” نامیده می‌شود.
دکتر. تریسی آن را با کابل ترانس آتلانتیک مقایسه کرد.
او گفت: «این یک مخلوط سیگنال نیست. “هر سیگنال کار خاصی دارد.”
واگ عصب اصلی سیستم عصبی پاراسمپاتیک است. بر خلاف سیستم عصبی سمپاتیک که با پاسخ “جنگ یا گریز” بدن مرتبط است، شاخه پاراسمپاتیک به استراحت، هضم و آرام شدن کمک می کند.
دانشمندان برای اولین بار در اواخر دهه 1800 شروع به بررسی عصب واگ کردند تا بررسی کنند که آیا تحریک آن می تواند یک درمان بالقوه برای صرع باشد یا خیر. آنها بعداً دریافتند که یک عارضه جانبی فعال کردن عصب، بهبود خلق و خوی است. امروزه، محققان در حال بررسی این هستند که چگونه عصب می تواند بر اختلالات روانپزشکی، در کنار سایر شرایط، تأثیر بگذارد.
پژوهش چه می گوید؟
شواهد نشان می‌دهد که تحریک عصب واگ می‌تواند به افراد مبتلا به صرع، دیابت، افسردگی مقاوم به درمان و اختلال استرس پس از سانحه – و همچنین شرایط خودایمنی التهابی مانند بیماری کرون یا آرتریت روماتوئید کمک کند. حتی برخی تحقیقات اولیه وجود دارد که نشان می دهد علائم طولانی کووید می تواند تا حدی از تأثیر ویروس بر عصب واگ نشات بگیرد.
اریک پورگز، استادیار دپارتمان روانشناسی بالینی و سلامت در دانشگاه فلوریدا که روی عصب واگ مطالعه می‌کند، می‌گوید: «این می‌تواند با تمام کارهایی که انجام می‌دهد به نوعی جادویی به نظر برسد. او گفت که درک ما از عصب واگ “در غنا و عمق بیشتر می شود”، اما هنوز چیزهای زیادی برای یادگیری در مورد نحوه عملکرد آن وجود دارد.
در اوایل دهه 2000، محققان نشان دادند که تحریک عصب واگ می تواند به برخی از بیمارانی که به شدت افسرده بودند و به درمان های دیگر پاسخ نداده بودند کمک کند.
موجی از مطالعات به دنبال داشت.
تا سال 2005، سازمان غذا و دارو، دستگاه‌های قابل کاشت مولد پالس را که سیگنال‌های الکتریکی را به عصب واگ ارسال می‌کنند، برای استفاده در بیماران مبتلا به افسردگی مقاوم به درمان تأیید کرد. دستگاه‌های مشابهی نیز برای چاقی – برای کمک به کنترل احساس گرسنگی و سیری – و برای درمان صرع تایید شده‌اند. اما نقطه ضعف این دستگاه‌ها این است که جراحی گران است و ممکن است ماه‌ها – و گاهی تا یک سال – طول بکشد.
محققان در حال حاضر در حال جذب بیماران برای بزرگترین کارآزمایی بالینی تا به امروز هستند که بررسی می کند تا چه حد تحریک عصب واگ ممکن است به بیماران مبتلا به افسردگی که نتوانسته اند با درمان های دیگر تسکین پیدا کنند، کمک کند.
دکتر گفت: این دستگاه ممکن است به ویژه برای افرادی که افسردگی دوقطبی دارند مفید باشد زیرا درمان های کمی برای آنها وجود دارد. اسکات آرونسون، یکی از روانپزشکان ارشد درگیر در کارآزمایی بالینی و مدیر ارشد علمی مؤسسه تشخیص و درمان پیشرفته، مرکزی در بیمارستان روانی شپرد پرات که هدف آن کمک به افرادی است که با درمان‌ها و داروهای معمولی بهبود نیافته‌اند.
به طور کلی، یکی از مشکلات درمان افسردگی “این است که ما داروهای زیادی داریم که تقریباً همین کار را انجام می دهند.” آرونسون گفت. و وقتی بیماران به آن داروها پاسخ نمی دهند، “ما چیزهای جدید زیادی نداریم.”
با این حال، تحریک عصب واگ کاشته شده در حال حاضر برای اکثر افراد قابل دسترسی نیست، زیرا تا کنون بیمه‌گران از پرداخت هزینه این عمل خودداری کرده‌اند، به استثنای دریافت‌کنندگان مدیکر که در آخرین کارآزمایی بالینی شرکت می‌کنند.
دکتر. به گفته دکتر تریسی، تحقیقات تریسی که از تحریک عصب واگ داخلی برای درمان التهاب استفاده می کند، ممکن است برای اختلالات روانپزشکی مانند PTSD نیز کاربرد داشته باشد. اندرو اچ میلر، کارگردانبرنامه ایمونولوژی رفتاری در دانشگاه اموری، که چگونگی تعامل مغز و سیستم ایمنی را مطالعه می کند و چگونه این تعاملات می تواند به استرس و افسردگی کمک کند.
او گفت که PTSD با افزایش میزان التهاب در خون مشخص می شود، که “می تواند بر مدارهای مرتبط با اضطراب در مغز تاثیر بگذارد.”
به عنوان مثال، در یک مطالعه آزمایشی در Emory، محققان پوست گردن نزدیک واگ را در 16 نفر به صورت الکترونیکی تحریک کردند که هشت نفر از آنها درمان تحریک عصب واگ و هشت نفر از آنها درمان ساختگی دریافت کردند. محققان دریافتند که درمان تحریکی پاسخ‌های التهابی به استرس را کاهش می‌دهد و با کاهش علائم PTSD همراه است، که نشان می‌دهد چنین تحریکی ممکن است برای برخی از بیماران، از جمله کسانی که نشانگرهای زیستی التهابی بالایی دارند، مفید باشد.
در همین حال، دکتر. پورجس و همکارانش در دانشگاه فلوریدا روشی را برای تنظیم تحریک الکتریکی عصب واگ بر اساس فیزیولوژی بیمار به ثبت رساندند. او اکنون با شرکت Evren Technologies، که سهامدار آن است، برای توسعه یک دستگاه پزشکی خارجی که از این رویکرد برای بیماران مبتلا به PTSD استفاده می کند، کار می کند.
چگونه فعالیت عصب واگ را اندازه گیری می کنید؟
اندازه گیری مستقیم فعالیت عصب واگ دشوار است، به خصوص با توجه به پیچیدگی آن. اما از آنجایی که برخی از رشته‌های عصبی واگ با قلب ارتباط دارند، متخصصان می‌توانند به طور غیرمستقیم تون واگ قلب – یا روشی که سیستم عصبی شما قلب شما را تنظیم می‌کند – با بررسی تغییرات ضربان قلب، که نوسانات زمان بین شماست را اندازه‌گیری کنند. ضربان قلب، نوار قلب ده لحظه ای.
لحن غیرطبیعی واگ – که در آن تغییرات ضربان قلب بسیار کمی وجود دارد – با شرایطی مانند دیابت، نارسایی قلبی و فشار خون بالا مرتبط است.
تنوع زیاد بین ضربان قلب ممکن است به معنای یک لحن واگ ایده آل باشد.
چگونه می توانید “تن” واگ خود را در خانه بهبود بخشید؟
نگه داشتن نفس و فرو بردن صورت خود در آب سرد می تواند باعث تحریک شود“رفلکس غواصی”، پاسخی که ضربان قلب را کند می کند و رگ های خونی را منقبض می کند. برخی از افرادی که آن را امتحان کرده اند گزارش می دهند که اثر آرام بخشی دارد و حتی می تواند بی خوابی را کاهش دهد. برخی دیگر یک کیسه یخ را در پارچه می‌پیچند و روی سینه‌شان می‌گذارند تا اضطراب را از بین ببرند.
این تمرین‌های خاص به‌اندازه کافی به‌عنوان روش‌هایی برای کنترل اضطراب یا افسردگی مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند، بنابراین تشخیص این که آیا کار می‌کنند یا خیر، دشوار است. با این حال، برخی از کارشناسان می گویند که ارزش یک ضربه را دارند.
دکتر “مطمئناً این یکی از خوش خیم ترین کارهایی است که می توانید انجام دهید.” آرونسون گفت.
غرفه دکتر تریسی خواستار احتیاط شد و افزود که ارزیابی صحیح خطرات و فواید بدون اطلاعات بالینی دشوار است. او گفت: «من به هیچ‌کس توصیه نمی‌کنم بدون مشورت با پزشک خود مداخله‌ای انجام دهد.
برای تندرستی، سعی کنید فعالیت عصب واگ را از طریق ذهن آگاهی، ورزش و تنفس سریع حفظ کنید. تریسی گفت. “اینها همه برای شما خوب است.”
